Thay đổi sử dụng đất, rừng và sinh kế dân tộc thiểu số tại chỗ vùng lưu vực Serepok, tỉnh Đắk Lắk và một số kiến nghị giải pháp

Trần Ngọc Thanh

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Cải thiện sinh kế dân tộc thiểu số tại chỗ ở Tây Nguyên gắn với việc bảo vệ phát triển rừng luôn thu hút sự quan tâm của Chính phủ, các cơ quan quản lý và cộng đồng xã hội. Thay đổi sử dụng đất và rừng có vai trò quan trọng trong việc gia tăng tài sản tự nhiên cho người dân sống phụ thuộc vào rừng, từ đó góp phần cải thiện sinh kế của họ. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy những hạn chế về chính sách, mô hình quản trị tài nguyên rừng nói chung và đất lâm nghiệp nói riêng chưa phù hợp, làm cho mục tiêu bảo vệ, phát triển rừng và cải thiện sinh kế dân tộc thiểu số tại chỗ chưa đạt được. Nghiên cứu này phân tích thay đổi sử dụng đất, rừng ở Đắk Lắk, thuộc lưu vực Serepok trong 15 năm qua (2005-2020), tìm hiểu những nhân tố tác động đến thay đổi sử dụng đất, sinh kế của người dân tộc thiểu số tại chỗ, đề xuất một số giải pháp quản lý sử dụng đất, rừng nhằm góp phần cải thiện sinh kế dân tộc thiểu số tại chỗ ở địa phương.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Nguyễn Bá Ngãi. (2020). “Lâm nghiệp Tây Nguyên: Thực trạng, vấn đề và giải pháp cho giai 2021-2030”. Tài liệu Hội thảo Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển bền vững, nâng cao giá trị gia tăng cho nông nghiệp Tây Nguyên (7-8/11/2020) - Học Viện Nông nghiệp Việt Nam, 2020.
Phan Xuân Lĩnh, Quyền Đình Hà. (2016). “Sinh kế đồng bào dân tộc thiểu số Đắk Lắk”. Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, 2016 (Tập 14. No 229-237)
Sở Lao động thương binh và Xã hội. (2020). Báo cáo 2209/BC-SLĐTBXH ngày 10/11/2020 “Đánh giá công tác chỉ đạo điều hành và tình hình thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững năm 2020 và giai đoạn 2016-2020”.
Tỉnh ủy Đắk Lắk. (2020). Báo cáo số 602-BC/TU ngày 27/5/2020 của Tỉnh ủy Đắk Lắk về tình hình sản xuất nông nghiệp trên đất lâm nghiệp tỉnh Đắk Lắk, 2020.
Tổng cục Thống kê. (2020). Kết quả điều tra kinh tế-xã hội 53 dân tộc thiểu số năm 2019. Hà Nội: Thống Kê.
Trần Thị Lan Hương. (2018). Tài nguyên lời nguyền hay sự thịnh vượng – Nghiên cứu trường hợp Nam Phi, Nigeria, Ghana và Việt Nam. Hà Nội: Khoa học xã hội.
Trương Thị Hạnh. (2019). “Quá trình chuyển đổi cơ chế quản lý và sử dụng đất đai ở tỉnh Đắk Lắk từ 1975 đến 2015”. Luận án tiến sĩ, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, 2019.
UBND tỉnh Đắk Lắk. (2007). Quyết định 1030/QĐ-UBND ngày 16/5/2007 và Quyết định 3482/QĐ-UBND ngày 26/12/2007 của UBND tỉnh Đắk Lắk về việc phê duyệt kết quả rà soát quy hoạch lại 3 loại rừng tỉnh Đắk Lắk, 2007.
UBND tỉnh Đăk Lăk. (2016). Báo cáo Tổng kết công tác giao rừng, cho thuê rừng và đất lâm nghiệp của UBND tỉnh (Tháng 4/2016).
UBND tỉnh Đắk Lắk. (2021). Báo cáo Hiện trạng môi trường Đắk Lắk 2016–2020 (Kèm theo Quyết định 1950/QĐ-UBND ngày 20/7/2021 của UBND tỉnh Đắk Lắk), 2021.
Ủy ban Dân tộc. (2017). Tổng quan thực trạng kinh tế-xã hội của 53 dân tộc thiểu số. https://thuvienso.quochoi.vn/. Truy cập tháng 8.2022
Viện Hàn lâm khoa học và Công nghệ Việt Nam. (2016). Báo cáo Kết quả thực hiện Chương trình Khoa học và Công nghệ trọng điểm cấp nhà nước giai đoạn 2011-2015. Chương trình KH&CN phục vụ phát triển kinh tế-xã hội vùng Tây Nguyên (KHCN-TN3/11-15), 2016.
Vụ Nông nghiệp và PTNT. (2020). Báo cáo tình hình sản xuất nông nghiệp trên đất lâm nghiệp vùng Tây Nguyên và kiến nghị giải pháp - Tài liệu Hội nghị Phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập đời sống người dân sản xuất nông nghiệp trên đất lâm nghiệp vùng Tây Nguyên (Lâm Đồng 09/7/2020) - Ban Kinh tế TW - Bộ Nông nghiệp và PTNT - Tỉnh ủy Lâm Đồng.
Vũ Tuấn Anh. (2014). Báo cáo Tổng hợp Đề tài TN3/X12: Vấn đề quản lý và sử dụng đất đai ở Tây Nguyên. Viện Kinh tế Việt Nam, 2014.