Sa sút trí tuệ và yếu tố liên quan ở người cao tuổi

Đỗ Vũ Trịnh Đạt, Đỗ Văn Diệu, Nguyễn Thị Kim Cúc, Hoàng Hà, Đặng Ngọc Phúc, Nguyễn Văn Thắng

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Mở đầu: Sa sút trí tuệ (SSTT) là một rối loạn mạn tính phổ biến ở người cao tuổi, đặc trưng bởi suy giảm nhận thức trong khi ý thức vẫn bình thường. Đây là một vấn đề đáng chú ý trong bối cảnh già hóa dân số tại Việt Nam, đặc biệt là tại Quảng Ngãi. Mục tiêu: Xác định tỷ lệ mắc SSTT và các yếu tố liên quan đến SSTT ở người cao tuổi nội trú tại Bệnh viện Đa khoa huyện Sơn Tịnh. Phương pháp: Nghiên cứu mô tả cắt ngang được thực hiện trên 400 bệnh nhân từ 60 tuổi trở lên, được chọn toàn bộ theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện. Công cụ đánh giá sử dụng thang đo MMSE (Mini-Mental State Examination) để phân loại mức độ suy giảm nhận thức. Kết quả: Tỷ lệ SSTT trong nhóm nghiên cứu là 56,2%, bao gồm nhẹ (24,2%), trung bình (25,0%) và nặng (7,0%). Các yếu tố nguy cơ được ghi nhận gồm: tuổi cao (≥77 tuổi, OR = 12,2), trình độ học vấn thấp (OR = 4,3), không lao động trí óc (OR = 2,7), không xem tivi thường xuyên (OR = 5,5) và sống một mình (OR = 5,4). Bàn luận: Tỷ lệ mắc SSTT cao trong nghiên cứu này gợi ý rằng vấn đề này đang trở thành một gánh nặng sức khỏe nghiêm trọng ở người cao tuổi tại Sơn Tịnh. Các yếu tố nguy cơ như tuổi tác, trình độ học vấn và khả năng tương tác xã hội cho thấy rằng việc cải thiện giáo dục và tăng cường hoạt động xã hội có thể là những can thiệp quan trọng để giảm thiểu rủi ro. Ngoài ra, cần có các chính sách và chương trình can thiệp y tế nhằm sàng lọc sớm và nâng cao nhận thức của cộng đồng về SSTT. Kết luận: Kết quả cho thấy SSTT là một gánh nặng sức khỏe đáng kể trong nhóm người cao tuổi tại địa phương. Việc xây dựng các chương trình can thiệp như sàng lọc sớm, nâng cao nhận thức cộng đồng và cải thiện môi trường sống là cần thiết để giảm thiểu tác động của SSTT và cải thiện chất lượng sống cho người cao tuổi.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Daniel D. Trương, Lê Đức Hinh và Nguyễn Thi Hùng (2004), Thần kinh học lâm sàng, Nhà xuất bản Y học, tr. 524-529.
Trần Kỳ Hậu (2015), Nghiên cứu tỷ lệ sa sút trí tuệ và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi tại thành phố Qui Nhơn năm 2015, Luận án chuyên khoa cấp II, Đại học Y Dược Huế.
Lưu Ngọc Hoạt và Võ Văn Thắng (2011), "Quần thể và mẫu nghiên cứu", Phương pháp nghiên cứu sức khỏe cộng đồng, Nhà xuất bản Đại học Huế, tr. 62-81.
Hoàng Khánh và Hoàng Văn Ngoạn (2009), "Dân số học người cao tuổi", Giáo trình sau đại học - Quản lý sức khỏe người cao tuổi, Nhà xuất bản Đại học Huế, tr. 12-29.
Đặng Cao Khoa và cs. (2023), "Sa sút trí tuệ và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi tại huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế (2020)", Tạp chí Khoa học Đại học Huế, 132(6D), https://doi.org/10.26459/hueunijssh.v132i6D.6774.
Phạm Khuê (2002), "Bệnh Alzheimer", Nhà xuất bản Y học, tr. 29-37.
Phạm Khuê và Phạm Thắng (1998), "Sa sút tâm thần ở người cao tuổi", Nhà xuất bản Y học, tr. 1-8.
Nguyễn Thành Long và cs. (2017), "Khảo sát tỷ lệ sa sút tâm thần và các yếu tố liên quan ở người cao tuổi điều trị tại Bệnh viện Tâm thần và Bệnh viện Đa khoa Đồng Tháp năm 2017", Kỷ niệm 10 năm hình thành và phát triển Bệnh viện Tâm thần tỉnh Đồng Tháp.
Lê Minh (2005), "Đặc điểm lâm sàng của sa sút trí tuệ", Sa sút trí tuệ, Trường Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, tr. 1-2.
Phạm Thị Vân Phương và Trịnh Thị Cẩm Tiên (2020), "Thực trạng sa sút trí tuệ và một số yếu tố liên quan ở người cao tuổi tại xã Bình Thành, huyện Đức Huệ, tỉnh Long An (2019)", Y học dự phòng, (6), tr. 184-190, ISSN: 0868-2836.
Phạm Công Thắng (2006), "Một số thông tin về hội nghị sa sút trí tuệ châu Á - Thái Bình Dương tại Philippines tháng 10/2006", Trường Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh, tr. 1-3.
Bùi Minh Tuấn, Nguyễn Trung Kiên và Văn Công Minh (2023), "Tỷ lệ sa sút trí tuệ và một số yếu tố liên quan ở người cao tuổi tại huyện Mang Thít, tỉnh Vĩnh Long (2022-2023)", Tạp chí Y-Dược học Cần Thơ, 65, ISSN: 2354-1210.
Blossom, C. M., Stephan và Carol Brayne (2014), "Risk Factors and Screening Methods for Detecting Dementia: A Narrative Review", Journal of Alzheimer’s Disease, ISSN: 1387-2877.
Christiansen, L., Petersen, A. M. và Andersen, L. B. (2021), "Associations between screen time and cognitive function in older adults", Journal of Aging and Health.
World Health Organization (WHO), The ICD-10 Classification of Mental and Behavioural Disorders, Diagnostic Criteria for Research, Geneva, Switzerland, tr. 228-233.