Hai bản tấu thư của Phúc Khang An và câu trả lời của Lê Quýnh ở Trung Hoa

Nguyễn Duy Chính

Nội dung chính của bài viết

Tóm tắt

Để vô hiệu hóa các nhóm thân Lê muốn nổi lên chống lại triều đình Tây Sơn, Phúc Khang An (Tổng đốc Lưỡng Quảng) đã giả vờ mời họ sang Trung Hoa “bàn quốc sự” và mưu tính việc tiến quân sang An Nam lần thứ hai. Khi thành phần đầu não của lực lượng nhà Lê đến Quảng Tây, Phúc Khang An thông báo triều đình Tây Sơn đã được nhà Thanh công nhận và khuyên những bầy tôi nhà Lê hãy cắt tóc và đổi sang y phục nhà Thanh để được an tháp. Lê Quýnh thấy mình bị đánh lừa nên đã trả lời: “Đầu tôi có thể chặt nhưng tóc không thể cắt, da tôi có thể lột nhưng áo không thể đổi. Chúng tôi sống làm người An Nam, chết làm ma An Nam”.

Chi tiết bài viết

Tài liệu tham khảo

Chiêu Liên (昭槤), Khiếu Đình tạp lục ( 嘯亭雜錄), quyển IX: An Nam tứ thần ( 安南四臣). Khâm định An Nam kỷ lược, quyển XXV.
Lại Tông Thành (2006). Thanh Việt quan hệ nghiên cứu. Quốc lập Đài Loan Sư phạm Đại học.
Lê Quýnh (2020). Bắc hành lược ký (Nguyễn Duy Chính dịch). Hà Nội: Khoa học xã hội - Nhã Nam.
Nguyễn Duy Chính (2015). Lê mạt sự ký - Sự suy tàn của triều Lê cuối thế kỷ XVIII. Hà Nội: Khoa học xã hội - DTBooks.
Quân Cơ Xứ đáng triệp, Phúc Khang An, Tôn Vĩnh Thanh tấu. Càn Long 54 ngày 24 tháng Một. Số hiệu 039343-a, văn kiện 1. Quốc lập Cố cung bác vật viện Đài Bắc.
Trần Khánh Hạo và Vương Tam Khánh (chủ biên) (1986). Hoàng Lê nhất thống chí. Việt Nam Hán văn tiểu thuyết tùng san. Đệ ngũ sách. Pháp quốc Viễn Đông học viện xuất bản.
Trương Tú Dân (1992). Trung Việt quan hệ sử luận văn tập. “Minh đại Giao Chỉ nhân tại Trung Quốc chi cống hiến”. Đài Loan: Văn Sử Triết